Zgodnie z art. 40 kodeksu karnego pozbawienie praw publicznych obejmuje:
utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy publicznej, organu zawodowego lub gospodarczego;
utratę prawa do udziału w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu terytorialnego lub zawodowego;
utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia szeregowego;
utratę orderów, odznaczeń i tytułów honorowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.
W przypadku zastosowania tego środka karnego sąd zawiadamia odpowiedni organ administracji publicznej właściwy dla miejsca zamieszkania lub pobytu skazanego. W przypadku utraty orderów lub tytułów honorowych należy powiadomić Kancelarię Prezydenta RP. Należy zgłosić ten fakt organom lub instytucjom, w których pełnił funkcje. W przypadku utraty stopnia wojskowego należy poinformować organ właściwy w sprawach powszechnego obowiązku obrony, w którym skazany figuruje.
Warto zaznaczyć, że okres pozbawienia praw publicznych nie biegnie w czasie pozbawienia wolności, nawet jeśli jest ono orzeczone za inne przestępstwo. Przy czym ten środek karny może zostać uznany za wykonany po upływie połowy okresu, na który został orzeczony, jeśli skazany przestrzegał porządku prawnego, a jego wykonywanie trwało minimum rok.
Pozbawienie praw publicznych jest środkiem karnym orzekanym fakultatywnie, jednak istnieją dwie przesłanki, które muszą być spełnione łącznie, a mianowicie – skazanie na co najmniej 3 lat pozbawienia wolności za czyn wymagający szczególnego potępienia.
