Rękojmia jest ustawową odpowiedzialnością sprzedawcy za wady fizyczne, a także prawne sprzedanego towaru. Stanowi ona tuż obok gwarancji – możliwość reklamowania niezgodnego z umową produktu. Rękojmię za wady regulują przepisy kodeksu cywilnego. O czym każdy konsument powinien wiedzieć?

Rękojmia za wady – co mówią przepisy kodeksu cywilnego?

Zgodnie z art. 556 kodeksu cywilnego sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną. Na czym polega wada fizyczna? Otóż ustawodawca ma na myśli niezgodność rzeczy z umową. Do takich niezgodności zaliczyć należy sytuację, gdy:

nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Wada prawna z kolei może polegać na tym, że zakupiony towar może być własnością osoby trzeciej, czyli np. pochodzić z kradzieży. Innym przykładem takiej wady jest obciążenie prawem osoby trzeciej, której przysługuje prawo pierwokupu. Kolejnym przykładem, którym możemy się posłużyć, są ograniczenia w korzystaniu, lub rozporządzaniu rzeczą w wyniku decyzji lub rozporządzenia odpowiedniego organu. Mowa chociażby o zabezpieczeniu rzeczy w postępowaniu karnym, jako dowód w sprawie.

Rękojmia – okres trwania

Zgodnie z art. 559 kodeksu cywilnego sprzedawca jest odpowiedzialny z tytułu rękojmi za wady fizyczne, które istniały w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego lub wynikły z przyczyny tkwiącej w rzeczy sprzedanej w tej samej chwili.

Sprzedawca odpowiada wobec konsumenta za sprzedany towar, jeżeli wada zostanie stwierdzona w okresie 2 lat od momentu jego wydania (wyjątek dotyczy nieruchomości, w przypadku których okres odpowiedzialności to 5 lat). Terminu tego nie można skrócić, z wyjątkiem towarów używanych, przy których sprzedawca może ograniczyć okres swojej odpowiedzialności maksymalnie do roku. Przez rok trwania odpowiedzialności sprzedawcy istnieje domniemanie, że stwierdzona wada lub jej przyczyna istniała już w momencie sprzedaży.

Rękojmia – wymiana rzeczy lub usunięcie wady

Jeśli nabyliśmy rzecz, która ma wadę, a którą sprzedawca przed nami zataił, a my nie mogliśmy wiedzieć o jej istnieniu, możemy żądać wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady. Na sprzedawcy ciąży obowiązek wymiany wadliwej rzeczy lub usunięcia wady w możliwie rozsądnym czasie, czyli takim, który nie rodzi nadmiernych niedogodności dla kupującego.

Jednak zgodnie z art. 561 §3: „Sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego, jeżeli doprowadzenie do zgodności z umową rzeczy wadliwej w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo w porównaniu z drugim możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z umową wymagałoby nadmiernych kosztów. Jeżeli kupującym jest przedsiębiorca, sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady także wtedy, gdy koszty zadośćuczynienia temu obowiązkowi przewyższają cenę rzeczy sprzedanej.”