Stalking, zwany też uporczywym nękaniem, jest przestępstwem coraz częściej spotykanym iszczegółowo regulowanym w polskim prawie karnym. Stalking obejmuje celowe i powtarzające siędziałania skierowane przeciwko ofierze, takie jak śledzenie, natarczywe kontakty czy podszywanie siępod osobę w Internecie, co narusza jej poczucie bezpieczeństwa.

Czym jest stalking w świetle polskiego prawa karnego?

Zgodnie z przepisami art. 190a Kodeksu karnego, stalking to uporczywe nękanie innej osoby lubosoby dla niej najbliższej, które wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia,poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność. W polskim prawie stalking musi miećcharakter powtarzalny i długotrwały, by stanowił podstawę do postawienia zarzutów. Donajczęstszych działań uznawanych za stalking zalicza się:

wielokrotne dzwonienie lub wysyłanie wiadomości SMS i e-mail do ofiary,
śledzenie i obserwowanie ofiary w miejscach publicznych oraz w pobliżu miejscazamieszkania,
publikowanie fałszywych informacji o ofierze w mediach społecznościowych,
natarczywe próby kontaktu, mimo wyraźnej niechęci ze strony ofiary.

Ochrona praw ofiar stalkingu

Przepisy art. 190a Kodeksu karnego mają na celu ochronę wolności osobistej oraz zdrowiapsychicznego ofiar. W Kancelarii Adwokackiej Cejrowski w Gdańsku pomagamy ofiarom stalkingubronić ich praw do prywatności i spokoju oraz dochodzić odpowiedzialności sprawców. W sytuacjach,gdy sprawca stalkingu nęka osoby bliskie ofierze (zgodnie z definicją z art. 115 § 11 Kodeksukarnego), również one są objęte ochroną – sprawca ponosi odpowiedzialność za nękanie zarównoofiary, jak i jej najbliższych, np. partnera czy dzieci.

Strona podmiotowa i przedmiotowa przestępstwa stalkingu

Stalking jest przestępstwem umyślnym, co oznacza, że sprawca musi działać z pełną świadomością izamiarem wyrządzenia szkody ofierze. Działania sprawcy muszą wywołać realny skutek – poczuciezagrożenia, naruszenie prywatności, poniżenie lub udrękę ofiary. Działania stalkera mogą mieć różnycharakter – od natarczywych kontaktów i telefonów po bardziej subtelne formy, takie jakobserwowanie z ukrycia czy zamieszczanie szkalujących treści w Internecie.

Skutki stalkingu i sankcje karne

Przestępstwo stalkingu jest przestępstwem materialnym, co oznacza, że aby mogło być uznane zapopełnione, konieczne jest wystąpienie skutków, takich jak poczucie zagrożenia lub naruszenieprywatności. Jeśli stalking prowadzi do sytuacji, w której ofiara podejmuje próbę samobójczą,przestępstwo staje się kwalifikowane (art. 190a § 3), a kara może wynieść od 2 do 15 lat pozbawieniawolności. W pozostałych przypadkach kara za stalking to od 6 miesięcy do 8 lat pozbawieniawolności.

Kradzież tożsamości – dodatkowe regulacje

Artykuł 190a § 2 Kodeksu karnego wprowadza również karalność podszywania się pod inną osobę –kto podszywa się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane,za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, przez co wyrządza jej szkodę majątkową lubosobistą.Przykładem może być zakładanie fałszywych profili ofiary w mediach społecznościowych ipublikowanie obraźliwych treści. Takie działania mogą prowadzić do odpowiedzialności karnej nawetwtedy, gdy nie wyrządzają bezpośredniej szkody majątkowej, ale naruszają dobra osobiste ofiary.

Problemy interpretacyjne i wyzwania w praktyce

Mimo szczegółowych przepisów dotyczących stalkingu, przestępstwo to wciąż budzi wątpliwościinterpretacyjne. Pojęcie „uporczywości” jest do pewnego stopnia subiektywne, co może utrudniaćocenę, czy dane działanie kwalifikuje się jako stalking. Ofiara powinna gromadzić dowody, takie jaknagrania rozmów, e-maile, wiadomości SMS czy dokumentację zdjęciową, by ułatwić postępowaniedowodowe.