Zgodnie z art. 13 § 1 Kodeksu karnego odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje. W jakich jeszcze okolicznościach mowa o usiłowaniu popełnienia przestępstwa i jaki jest wymiar kary?
Usiłowanie popełnienia przestępstwa (udolne i nieudolne) – formy popełnienia przestępstwa
Z przywołanego przepisu Kodeksu karnego wynika, że gdy osoba ma zamiar popełnienia przestępstwa i podejmuje próbę, by to zrobić, jednak ostatecznie nie dochodzi to do skutku – mowa o usiłowaniu popełnienia przestępstwa. Doskonałym przykładem może być tu złodziej przyłapany na gorącym uczynku, który przy ucieczce oddala się ze sklepu bez tego przedmiotu. Jest to usiłowanie udolne.
Istnieje również inna forma, taka jak usiłowanie nieudolne. Mamy z nim do czynienia w jednym z dwóch przypadków, a mianowicie, gdy sprawca podejmuje próbę popełnienia przestępstwa, nie wiedząc, że jest to niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub w przypadku użycia środka nienadającego się do popełnienia czynu zabronionego (np. atrapa broni).
Warto wiedzieć: usiłowanie to forma stadialna przestępstwa, czyli forma popełnienia przestępstwa wyróżniana z uwagi na etap realizacji czynu zabronionego i naruszenia dobra chronionego prawem.
Usiłowanie udolne i nieudolne — czym się różnią?
Usiłowanie udolne i nieudolne popełnienia przestępstwa różnią się przede wszystkim ze względu na przebieg zdarzenia. W pierwszym przypadku sprawca w chwili działania ma szansę na dokonanie czynu przestępczego. Z kolei w drugim jest to niemożliwe, jednak sprawca o tym nie wie. Oba zjawiska różnią się również pod względem tego, jaka kara grozi za ich popełnienie.
Wymiar kary za usiłowanie popełnienia przestępstwa — przestępstwo nieudolne
Sąd wymierza karę za usiłowanie w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa. W przypadku usiłowania nieudolnego, Sąd może jednak zastosować nadzwyczajne załagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
Nie podlega karze za usiłowanie, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.
Mowa o dobrowolnym odstąpieniu z własnej nieprzymuszonej woli, bez udziału czynników zewnętrznych. W okolicznościach, gdy sprawca dobrowolnie starał się zapobiec tym skutkom, sąd może zastosować nadzwyczajne załagodzenie kary.
Nadzwyczajne załagodzenie kary w przypadku usiłowania nieudolnego zależy od indywidualnej oceny sądu, co do stopnia szkodliwości społecznej danego czynu i sposobu działania sprawcy. Często jednak wymierzana jest kara w celu prewencyjnym, aby zapobiec popełnieniu przestępstwa przez tego sprawcę w przyszłości.
Kiedy usiłowanie jest karalne? Kara za usiłowanie udolne
Kiedy usiłowanie jest karalne? Ma to miejsce, gdy osoba podejmie czyn mający na celu popełnienie przestępstwa, ale nie dokona go z powodu okoliczności niezależnych od jej osoby. Zgodnie z art. 14 § 1 Kodeksu karnego sąd w takiej sytuacji wymierza karę za usiłowanie w granicach zagrożenia przewidzianego dla danego przestępstwa — np. dla pobicia czy dla zabójstwa. Przy wymiarze kary uwzględnia się m.in. stopień społecznej szkodliwości czynu. Ten co do zasady jest niższy w przypadku usiłowania popełnienia przestępstwa niż już przy jego popełnieniu.
Ile grozi lat za usiłowanie przestępstwa?
Wyrok jest uzależniony przede wszystkim od tego, jakiego czynu próbował dokonać sprawca. W przypadku zabójstwa karą może być nawet dożywotnie pozbawienie wolności.
Padłeś ofiarą usiłowania popełnienia przestępstwa? A może jesteś oskarżony o ten czyn? W takiej sytuacji warto rozważyć skorzystanie z pomocy prawnej ze strony adwokata od spraw karnych. Pełnomocnik poinformuje Cię o szczegółach związanych z postępowaniem, a także Twoich prawach i obowiązkach, aby ułatwić Ci zadbanie o ochronę własnych interesów prawnych.
