Bezpodstawne wzbogacenie zgodnie z art. 405 kodeksu cywilnego odnosi się do osoby, która bez podstawy prawnej uzyskała korzyść majątkową kosztem innej osoby. Jest ona zobowiązana do wydania korzyści w naturze lub, jeśli jest to niemożliwe, do zwrotu jej wartości. Co jeszcze powinniśmy wiedzieć o bezpodstawnym wzbogaceniu?
Bezpodstawne wzbogacenie – podstawowe informacje
Sięgając do korzeni – instytucja ta miała swoje początki w rzymskim prawie cywilnym. Należy zaznaczyć, że bezpodstawne wzbogacenie odbywa się kosztem innej osoby, ale nie musi być wyłącznie korzyścią majątkową. Osoba, która wzbogaciła się bezpodstawnie, ma obowiązek oddania danego świadczenia osobie pokrzywdzonej.
Mówiąc, że bezpodstawne wzbogacenie nie musi dotyczyć jedynie korzyści majątkowej, mamy na myśli także sytuacje, w których np. ktoś korzystał bezpłatnie z usługi, która wymagała opłaty. Może tak być również w przypadku, jeśli ktoś został zwolniony bez żadnego uzasadnienia z zadłużenia albo korzystał z praw osób trzecich. O bezpodstawnym wzbogaceniu mowa również, gdy osoba zdobyła pewne prawa, rozszerzenie praw już istniejących, jak również oszczędzenie wydatków.
Podkreślić należy, że bezpodstawne wzbogacenie powinno mieć wartość, którą można wyrazić kwotowo. Może do niego dojść zarówno poprzez działanie osoby wzbogaconej, zubożonej lub osoby trzeciej. Co ważne, istnieje także możliwość, że bezpodstawne wzbogacenie może być wynikiem pewnych zdarzeń lub sił natury.
Zwrot bezpodstawnego wzbogacenia
Przepisy kodeksu cywilnego stanowią, że przejście wartości z jednego majątku do drugiego musi posiadać swoje uzasadnienie. Jakie przesłanki należy spełniać, by uzyskać zwrot bezpodstawnego wzbogacenia? Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego istnieją 4 takie przesłanki. Po pierwsze należy do nich uzyskanie korzyści majątkowej przez dany podmiot. Po drugie (co istotne) chodzi o brak podstawy prawnej do otrzymania tej korzyści. Po trzecie to kosztem tego podmiotu nastąpiło przejście wartości majątku do bezpodstawnego wzbogacenia. Po czwarte – zaistniało wzbogacenie, a także zubożenie.
Zwrot bezpodstawnego wzbogacenia przysługuje, gdy osoba uzyskała korzyść majątkową kosztem innej osoby i ma obowiązek wydania korzyści w naturze. W przypadku, jeśli jest to niemożliwe, osoba, która wzbogaciła się bezpodstawnie powinna oddać prawa, które uzyskał w zamian za korzyść.
