Co do zasady przy podziale majątku wspólnego Strony powinny zarówno rozliczyć wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego małżonka, jak i odwrotnie, czyli z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego.
Czym są nakłady i wydatki czynione na majątek wspólny bądź osobisty?
Są to środki poniesione na zakup nowych składników majątku albo poniesione w celu modernizacji lub utrzymaniu w stanie dotychczasowym istniejących już składników majątkowych.
Jako przykład poczynienia nakładów z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego można wskazać sytuację polegającą na tym, że jeden z małżonków zgromadzoną jeszcze przed ślubem sporą część gotówki postanowił za namową współmałżonka zainwestować w remont nieruchomości wspólnej stron. Środki zgromadzone przed powstaniem wspólności ustawowej (czyli przed zawarciem związku małżeńskiego) stanowią majątek osobisty.
W takiej sytuacji małżonkowi przysługuje prawo do dokonania rozliczenia poczynionych przez niego nakładów w toku postępowania o podział majątku wspólnego.
Dowody w sprawie o podział majątku byłych małżonków
W sprawach o podział majątku wspólnego istotną rolę, jak w każdym postępowaniu sądowym, odgrywa materiał dowodowy. Koniecznym jest bowiem wykazanie Sądowi, że określone inwestycje zostały rzeczywiście przeprowadzone i że określone środki finansowe wchodziły w skład majątku osobistego danego małżonka.
Czym jest majątek wspólny małżonków?
Aby było możliwe zrozumienie, w jaki sposób następuje podział majątku po rozwodzie, najpierw należy odpowiednio zdefiniować to pojęcie. Najprościej można je określić jako zasoby zgromadzone przez obojga małżeństwa w trakcie trwania związku, począwszy od jego zawarcia, aż do zniesienia wspólnoty czy ustanowienia rozdzielności. Do majątku wspólnego małżonków można zaliczyć:
- pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
- dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
- środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
- kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, 321, 568, 695 i 875).
Co wchodzi w skład majątku wspólnego?
Co do zasady są to wszelkie przedmioty nabyte w trakcie trwania związku uznaje się jako majątek wspólny małżeństwa. Natomiast w przypadku, gdy ruchomość lub nieruchomość była zakupiona przez jedną ze stron, należy przedstawić dowody na to.
Warto mieć na uwadze, że przedmioty nabyte przed zawarciem związku nie zaliczają się do wspólnoty majątkowej – podobnie darowizny i spadek. Wtedy przynależą one do jednej ze stron. Także środki uzyskane w formie odszkodowania lub nagrody osobiste nie stanowią wspólnoty majątkowej.
Sposoby podziału majątku wspólnego
Istnieją różne sposoby podziału majątku wspólnego. Oto najczęściej stosowane metody.
Umowny podział majątku wspólnego
Umowny podział majątku wspólnego opiera się na zawarciu umowy pomiędzy małżonkami, niekiedy w koniecznej formie aktu notarialnego. W ten sposób dochodzi do zgodnego rozdzielenia dóbr zgromadzonych w trakcie trwania związku. Choć ten sposób podziału majątku wspólnego jest korzystny i mniej czasochłonny niż sądowy, to nie zawsze można go wybrać. W przypadku gdy strony są skonfliktowane, trudno będzie zawrzeć taką umowę.
Sądowy podział majątku wspólnego
Sądowy podział majątku wspólnego stosuje się wtedy, gdy nie jest możliwe zrobienie tego poprzez ugodę. Sam proces jest czasochłonny i wymaga wyodrębnienia dóbr zgromadzonych w trakcie związku i indywidualnych. Podział majątku po rozwodzie może przebiegać na różne sposoby, a sąd bierze pod uwagę następujące czynniki:
- sposób nabycia dóbr,
- sytuację życiową stron,
- nakład pracy małżonków,
- czas trwania związku.
Przy podziale majątku znaczenie mają zarówno dochody uzyskiwane przez każdego z małżonków, ale także to, że jeden z małżonków opiekował się wspólnymi dziećmi stron. Znaczenie ma również to, czy któryś z małżonków trwonił dochody lub majątek wspólny stron. Dla sądu istotne jest także to, aby podział majątku nie zaburzył funkcjonowania dóbr – jest to ważne np. przy posiadaniu wielu nieruchomości.
Co obejmuje podział majątku wspólnego po rozwodzie?
Podział majątku wspólnego obejmuje składniki majątkowe, które były elementami majątku wspólnego, w chwili ustania wspólności ustawowej i które istnieją w chwili dokonywania podziału, tj. wydania orzeczenia.
W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga również o wzajemnych rozliczeniach byłych małżonków.
Co dzieje się z przedmiotami wchodzącymi w skład majątku wspólnego, które zostały zbyte przez jednego z małżonków, w czasie trwania ustroju wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej ?
Wspólne składniki majątkowe, które w czasie trwania wspólności lub po jej ustaniu, zostały zbyte bądź zużyte przez jednego z małżonków, w sposób zgodny z prawem, w tym na zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb rodziny, nie są uwzględniane przy dokonywania podziału majątku wspólnego.
Podział majątku wspólnego po rozwodzie – to trzeba wiedzieć
Natomiast, wszelkie składniki majątkowe, zbyte w trakcie trwania wspólności małżeńskiej przez jednego z małżonków, w sposób bezprawny; zniszczone, zużyte bądź roztrwonione (na potrzeby niezwiązane z zaspokojeniem potrzeb rodziny) są uwzględniane, w sprawie o podział majątku, ale tylko w ramach rozliczeń tj. rachunkowo między małżonkami. W tym wypadku, przy podziale majątku wspólnego ich wartość podlega zaliczeniu na poczet udziału przypadającego drugiemu małżonkowi.
Należy jednakże pamiętać, że do wykazania, że środki finansowe wchodzące w skład majątku wspólnego zostały wydane na zaspokojenie potrzeb rodziny zobowiązana jest ta strona postępowania, która pieniądze zużyła (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2009 roku, sygn. akt V CSK 485/08).
Pomoc adwokata w podziale majątku po rozwodzie
Wniosek o podział majątku wspólnego po rozwodzie można złożyć samodzielnie lub korzystając z pomocy adwokata rozwodowego w Gdańsku. Wiele osób decyduje się w takiej sytuacji na wsparcie prawne, tak aby jak najlepiej zabezpieczyć swoje interesy. Dzięki temu sam proces podziału majątku jest mniej dotkliwy i trudny oraz ma świadomość, w jaki sposób przestawić i zgromadzić niezbędny materiał dowodowy.
