Upadłość konsumencka – czym jest?

Upadłość konsumencka – czym jest? - Kancelaria Cejrowski

Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe, przeznaczone dla osób, wobec których wierzyciel nie może wyegzekwować spłaty zobowiązań pieniężnych. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej służy oddłużeniu danej osoby poprzez umorzenie całości lub części jej długów. Naturalnie dotyczy to wyłącznie zobowiązań zaciągniętych przed ogłoszeniem upadłości. „Celem postępowania jest, aby zamiast indywidualnych postępowań sądowych doprowadzić do łącznego i równego zaspokojenia roszczeń poszczególnych wierzycieli (np. banków, firm pożyczkowych, itp.)”. Oznacza to, że środki uzyskane z likwidacji majątku mają służyć zaspokojeniu potrzeb wszystkich wierzycieli, którzy w stosownym czasie powiadomili o zadłużeniu wobec nich.

Postępowanie upadłościowe może być wszczęte zarówno na wniosek dłużnika jak również wierzyciela. Zgłasza się go na stosownym wniosku, zgodnie ze wzorem określonym w  rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości.

Jak ogłosić upadłość konsumencką? 

Ustawodawca z dniem 1 grudnia 2021 roku przeniósł postępowania upadłościowe do systemu teleinformatycznego. Informatyzacja postępowania oznacza, że wszelkie pisma w postępowaniu upadłościowym mogą być składane jedynie przez system teleinformatyczny. W tym oczywiście wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Akta postępowania dostępne będą również w postaci elektronicznej. Doręczenia pism będą co do zasady elektroniczne. Wniosek o  ogłoszenie upadłości może złożyć tylko zarejestrowany użytkownik.

Wniosek o upadłość można złożyć drogą elektroniczną za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych działającego w ramach Portalu Rejestru Sądowych. Dostęp do portalu można uzyskać pod adresem: https://prs.ms.gov.pl/krz

Niemniej jednak, dla osób występujących w sprawie o ogłoszenie upadłości konsumenckiej bez pełnomocnika, Ustawodawca nadal dopuszcza możliwość złożenia wniosku wszczynającego postępowanie, w formie papierowej. 

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy zainicjować, składając stosowny wniosek do sądu. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości określa wzór, którym należy się kierować podczas sporządzania dokumentu. Do jego złożenia są uprawnieni zarówno dłużnicy, jak i ich wierzyciele. Aby pismo zostało przyjęte przez sąd do rozpatrzenia, należy uiścić opłatę, która wynosi 30 złotych. Instytucją uprawnioną do rozpoznania sprawy jest sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika. 

Upadłość konsumencka — warunki 

Nowelizacją Ustawy z dnia 30 sierpnia 2019 roku o zmianie ustawy – Prawo Upadłościowe oraz niektórych innych ustaw wprowadzono szereg rozwiązań odnoszących się bezpośrednio do konsumentów czyli osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które stały się niewypłacalne. 

Jedną z najistotniejszych zmian jest rezygnacja z konieczności badania przez Sąd Upadłościowy zawinienia dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu niewypłacalności. Oznacza to, że o ogłoszeniu upadłości powinien decydować wyłącznie stan niewypłacalności, a nie okoliczności które doprowadziły do jego powstania. 

W jakich sytuacjach może zostać ogłoszona upadłość konsumencka? Warunki pozytywnego rozpatrzenia wniosku są następujące: 

  • dłużnik musi być osobą fizyczną (konsumentem), ewentualnie prowadzić JDG (jednoosobową działalność gospodarczą), 
  • dłużnik musi być niewypłacalny — dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
  • dłużnik musi mieć problem z uregulowaniem co najmniej jednej wierzytelności,
  • dłużnik nie ogłosił upadłości w ciągu ostatnich 10 lat,
  • dłużnik złożył do sądu stosowny wniosek i wniósł opłatę sądową. 

Powyższe warunki należy spełnić w sposób łączny. 

Kto może ogłosić upadłość konsumencką? 

Po wejściu w życie nowych przepisów, osoby fizyczne prowadzące działalność jednoosobową działalność gospodarczą mogą występować z wnioskami o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Ujednolicenie pozycji osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą z osobą nieprowadzącą takiej działalności prowadzi do tego, że przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z uprawnień dotychczas zastrzeżonych tylko dla konsumentów.

Kto nie może ogłosić upadłości konsumenckiej? Upadłość konsumencka a działalność gospodarcza

Jaka jest korelacja między upadłością konsumencką a działalnością gospodarczą? Ogłoszenie upadłości nie będzie możliwe w przypadku przedsiębiorców (wyjątkiem są osoby prowadzącej JDG). 

Sąd upadłościowy oddali wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej jedynie w przypadku wystąpienia tzw. negatywnych przesłanek upadłościowych, tj. W  przypadku:

  1. zaistnienia sytuacji, w której Upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności poprzez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań; 
  1. gdy w ciągu ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono już postępowanie upadłościowe, w których umorzono całość lub część zobowiązań. 

Jakie są korzyści z ogłoszenia upadłości konsumenckiej? 

Jakie są skutki upadłości konsumenckiej? Przede wszystkim pozwala oddłużyć dłużnika oraz pokryć jego zobowiązania. Pierwsza korzyść jest realizowana w każdym postępowaniu. Natomiast druga, korzystna z perspektywy wierzyciela, jedynie wtedy, gdy są takie możliwości. Jeśli dłużnik nie ma majątku, pokrycie jego zobowiązań nie będzie możliwe. 

Kiedy można ogłosić upadłość konsumencką?

Zadaniem sądu jest podjęcie decycji o tym, które długi mogą ulec umorzeniu, a które należy spłacić według ustalonego przez niego planu (harmonogramu spłat wierzycieli).

Ogłoszenie upadłości sprawia, że majątek dłużnika staje się tzw. masą upadłości, którą rozporządza wyznaczony przez sąd-syndyk. Rodzi to określone obowiązki dłużnika, którego upadłość dotyczy.

Do obowiązków upadłego należy miedzy innymi wskazanie i wydanie syndykowi całego swojego majątku, a także dokumentacji dotyczącej majątku i rozliczeń. W przypadku niedochowania nałożonych obowiązków postępowanie upadłościowe może zostać umorzone.

Ile trwa upadłość konsumencka bez majątku? 

Odpowiedź na pytanie, ile trwa upadłość konsumencka bez majątku, nie jest jednoznaczna. Zależy to od praktyk przyjętych w danym sądzie i kwestii formalnych. Najczęściej od wpłynięcia wniosku do ogłoszenia upadłości mija ok. 3 miesięcy. Nie jest to regułą i procedura może się wydłużyć lub ulec skróceniu. 

Słabe strony upadłości konsumenckiej

Słabe strony upadłości konsumenckiej to przede wszystkim utrata całego majątku, który wejdzie w skład masy upadłościowej i zostanie sprzedany przez syndyka. Jakie jeszcze skutki wywołuje upadłość konsumencka? Konsekwencje tejprocedury to również brak możliwości lub liczne utrudnienia  związane z zaciągnięciem zobowiązania w trakcie procedury i ryzyko pogorszenia sytuacji małżonka czy poręczyciela na skutek ogłoszenia upadłości.  

Ile kosztuje upadłość konsumencka? 

Jak wycenia się usługi związane z upadłością konsumencką? Koszt prawnika będzie w tym wypadku zależeć przede wszystkim od stopnia złożoności sprawy. W każdym przypadku procedura jest wyceniana indywidualnie w zależności od stopnia zaangażowania pełnomocnika w daną sprawę. W Kancelarii Cejrowski adwokat prowadzi również sprawy gospodarcze w Gdańsku.

Inne wpisy