Postępowanie karne jest zespołem norm prawnych, które regulują czynności procesowe zmierzające do realizacji prawa karnego materialnego. Wszystko to ma na celu nie tylko ustalenie tego, czy zaistniał czyn zabroniony, ale także wykrycie jego sprawcy oraz pociągnięcie go do odpowiedzialności. Co jeszcze powinniśmy wiedzieć na temat postępowania karnego?
Postępowanie karne – w jaki sposób można je wszcząć?
Zgodnie z przepisami prawa wszczęcie postępowania karnego może nastąpić na dwa sposoby. Po pierwsze może to nastąpić z urzędu, a więc przez organy ścigania, które mają dostęp do informacji o przestępstwie lub wykryły jego popełnienie w toku przeprowadzonych czynności.
Postępowanie karne może być także wszczęte na skutek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Mowa o sytuacji, w której osoba zgłasza takie zawiadomienie na piśmie lub ustnie do protokołu na komisariacie Policji, lub w prokuratorze po tym, jak uzyskała informacje o popełnieniu przestępstwa przez inną osobę.
Jeśli informacje o popełnieniu przestępstwa są uzasadnione, przechodzi się do wszczęcia śledztwa, a więc rozpoczęcia postępowania przygotowawczego. Służy on przede wszystkim zebraniu materiałów dowodowych, które mają na celu udowodnienie popełnienia przestępstwa, co może zakończyć się w dwojaki sposób, a mianowicie: wydaniem postanowienia o umorzeniu postępowania lub skierowaniem do sądu i wydaniem aktu oskarżenia.
Postępowanie karne przed sądem pierwszej instancji
Po postępowaniu przygotowawczym i wydaniu aktu oskarżenie następuje postępowanie przed sądem pierwszej instancji, który przeprowadza postępowanie dowodowe, kończące się wyrokiem.
Celem postępowania karnego jest wykrycie przestępstwa oraz ukaranie osoby, która się tego dopuściła, na co wyraźnie wskazuje kodeks postępowania karnego. Przy czym należy zaznaczyć, że w uzasadnionych przypadkach od postanowień postępowania karnego przysługuje zażalenie:
- gdy chodzi o decyzje sądu, które zamykają drogę do wydania wyroku;
- kiedy mowa o decyzjach sądu, co do stosowania środka zabezpieczającego;
- w przypadku innych postanowień, kiedy ustawa daje możliwość odwołania od decyzji sądu.
Warto zaznaczyć, że odwołanie ma swoje terminy, a więc 7 dni od daty ogłoszenia postanowienia. W sytuacji, gdy postanowienie zostało doręczone stronie, wówczas czas ten biegnie od dnia doręczenia.
Inną możliwością jest apelacja, która jest rodzajem odwołania od decyzji sądu I instytucji. W tym przypadku jednak termin wynosi nie 7, a 14 dni i biegnie on od dnia otrzymania wyroku wraz z uzasadnieniem. Od tej apelacji sąd odwoławczy ocenia, czy wydany w pierwszej instancji wyrok był prawidłowy. Co istotne, apelację składa się do sądu odwoławczego za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie. W polskim prawie przewidywana jest również kasacja, która przysługuje wniesieniu od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego.
