Konkubinat jest nieformalnym związkiem dwóch osób. Nie podlega on regulacjom dotyczących małżeństwa i nie stosuje się wobec niego przepisów prawa. Jak kształtują się stosunki majątkowe w konkubinacie? W jaki sposób można zabezpieczyć materialnie partnera na wypadek swojej śmierci? Co w sytuacji, gdy konkubenci nabywają wspólnie majątek i dochodzi do rozpadu związku?
Rozliczenia majątkowe konkubentów
Sądy stawiają różne tezy, co do podstaw prawnych właściwych do rozliczenia majątkowego konkubentów. Wyrok sądu apelacyjnego z Białegostoku z dnia 12 czerwca 2014 r., sygn.akt I ACa 601/13 stanowi „Do rozliczenia konkubinatu nie można stosować ani wprost, ani przez analogię przepisów z zakresu małżeńskich stosunków majątkowych. W przeciwieństwie bowiem do związku małżeńskiego oraz małżeńskiej wspólności ustawowej, w przypadku konkubinatu z samego faktu wspólnego pożycia stron, prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, nie wynika domniemanie współwłasności poszczególnych rzeczy”.
Co w sytuacji, kiedy konkubenci nabywają wspólnie majątek? Jakie kroki podjąć po rozpadzie związku? Zgodnie z orzecznictwem istnieje stanowisko o dopuszczalności stosowania przepisów o zniesieniu współwłasności lub przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu. Zastosować można również przepisy o zwrocie nienależnego świadczenia. Nie chodzi wyłącznie o rozliczeniu świadczeń rzeczowych.
Konkubenci dziedziczą po zmarłym partnerze w drodze sporządzenia testamentu. Jest to jedyna forma dziedziczenia w tym przypadku. Należy jednak pamiętać o opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Konkubent należy do trzeciej grupy podatkowej, a więc kwota zwolnienia podatkowego wynosi tylko 4902 zł, zaś stawka podatku wynosi od 12% do 20%.
Inną metodą zabezpieczenia partnera jest darowizna, która podobnie jak spadek jest opodatkowana, tylko osoby bliskie darczyńcy mogą liczyć na zwolnienia z opodatkowania, a konkubenci się do tego grona nie zaliczają.
Jeśli, więc chcemy zabezpieczyć materialnie partnera, z którym pozostajemy w konkubinacie, należy rozważyć, któreś z powyższych rozwiązań. Niestety przepisy polskiego prawa na ten moment nie regulują stosunków prawnych w konkubinacie.
