Tryb rozstrzygania w przedmiocie roszczenia o zwrot nakładów z majątku odrębnego(osobistego) jednego z małżonków na majątek odrębny(osobisty) drugiego z małżonków. Stosownie do treści przepisu art. 45 § 1 k.r.o., każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny(…).
Majątek odrębny – o tym warto wiedzieć
Powyższy przepis nie obejmuje jednakże co do zasady roszczeń, o zwrot nakładów dokonanych z majątku odrębnego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego z małżonków. Tym samym, co do zasady podlegają one rozpoznaniu w odrębnym postępowaniu tj. postępowaniu procesowym.
Niemniej jednak, od powyższej zasady występuje pewien wyjątek, który skutkuje możliwością rozliczenia przez Sąd, w toku postępowania o podział majątku wspólnego, nakładów z majątku odrębnego (obecnie osobistego) jednego z małżonków na majątek osobisty(odrębny) drugiego z małżonków. Powyższy wyjątek dotyczy ściśle określonej, konkretnej sytuacji, a mianowicie: rozliczenie sumy nakładów dokonywanych zarówno z majątku wspólnego, jak również majątku osobistego jednego z małżonków na kompletny obiekt, gdy dokonywanie tych rozliczeń w dwóch odrębnych postępowaniach byłoby niecelowe(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2020 roku, sygn. akt I CSK 106/20).
Dodatkową okolicznością uzasadniającą rozliczenie poczynionych nakładów z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego z małżonków, w postępowaniu o podział majątku wspólnego jest, w ocenie Sądu Najwyższego, wysokość wchodzącego w rachubę roszczenia o zwrot nakładów i wydatków dokonanych z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego z nich, jeżeli może ona mieć znaczenie dla oceny sytuacji majątkowej małżonków, a w konsekwencji wyboru przez sąd sposobu podziału składników majątku wspólnego przy uwzględnieniu należnych spłat i dopłat przysługujących jednemu z małżonków od drugiego z nich.
Nadto, pamiętać należy, że przedmiotowe roszczenie może zostać rozpoznane w postępowaniu o podział majątku wspólnego tylko wtedy, gdy zostanie zgłoszone i sprecyzowane co do wysokości przez małżonka, który dokonał nakładów z jego majątku osobistego na majątek osobisty drugiego z małżonków.
Zaistnienie powyższych przesłanek i okoliczności, warunkuje dopuszczalność rozliczenia przedmiotowych roszczeń, w toku postępowania o podział majątku. W odmiennej sytuacji, ich rozliczenie może nastąpić wyłącznie w odrębnym postępowaniu procesowym.
